هميت انگيزه و نيّت در قرآن
فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ ﴿۱۰۳﴾ وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ ﴿۱۰۴﴾ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ ﴿۱۰۵﴾
پس چون هر دو (ابراهيم و اسماعيل) تسليم (فرمان ما) شدند و ابراهيم، گونه ي فرزند را بر خاك نهاد (تا ذبحش كند)، او را ندا داديم كه اي ابراهيم! حقا كه رؤيايت را تحقق بخشيدي (و امر ما را اطاعت كردي)، همانا ما نيكو كاران را اين گونه پاداش ميدهيم (و نيت خير آنان را به جاي عمل قبول ميكنيم)
صافات(۱۰۳-۱۰۵)
در فرهنگ قرآن و فرهنگ اهل بيت(عليهم السلام) به انگيزه و نيّت عمل بهاي اصلي داده شده است. تا آنجا كه نيت مؤمن براي انجام كار خير با ارزش تر از عمل او شمرده شده است. «نية المؤمن خير من عمله»۱ از بسياري از كارهاي انجام نشده، به خاطر انگيزه هاي مثبت ستايش شده و از بسياري از كارهاي انجام گرفته، به خاطر انگيزه هاي منفي انتقاد شده است. اكنون چند نمونه از كارهايي كه انجام نگرفته امّا مورد ستايبش و پاداش واقع شده است را ذكر ميكنيم:
- از اقدام حضرت ابراهيمبراي قرباني كردن فرزند (قد صدقت االرؤيا)
- اويس قرني براي ديدار پيامبر(ص) به مدينه رفت و با آن كه به ديدار حضرت موفق نشد امّا زيارتش قبول شد، در مقابل، افرادي كه در كنار حضرت بودند و او را آزار ميدادند.
- گروهي از ياران پيامبر وسيله رفتن به جبهه نداشتند، لذا ناراحت و گريان بودند.۲
- افرادي كه خدا بدي هاي آنان را به خوبي تبديل ميكند (يبدّل الله سيّئاتهم حسنات)۳
- كساني كه چون با محبّت اهل بيت (عليهم السّلام) از دنيا رفتند پاداش شهيد دريافت ميكنند. (من مات علي حبّ آل محمّد مات شهيداً)۴
- گروهي كه پاداش چند برابر به آنها عطا ميشود. (اضعافا مضاعفة)
۱. كافي، ج۲، ص۸۴.
۲. توبه، ۹۲.
۳. فرقان، ۷۰.
۴. بحار الانوار، ج۲۳، ص۲۳۳.
منبع نوشته: كتاب دقايقي با قرآن