احكام تراشیدن ریش و سبیل
مسئله: تراشیدن ریش و یا ماشین كردن آن اگر مثل تراشیدن باشد بنابر احتیاط واجب جایز نیست و در این حكم تمام مردان یكسانند و حكم خدا به واسطه‌ی مسخره‌ی مردم یا جوّ حاكم بر جلسه تغییر نمی‌كند. پس كسی كه اولِ تكلیف اوست یا اگر ریش نتراشد مردم او را مسخره می‌كنند و یا شب اولِ دامادی اوست و یا … چنانچه ریش بتراشد و یا طوری ماشین كند كه مثل تراشیدن ریش باشد بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
اراكی و گلپایگانی: تراشیدن ریش بطور كلی حرام است.
بهجت: تراشیدن موی صورت جایز نیست.
سیستانی: تراشیدن ریش بنابر احتیاط واجب حرام است مگر آنكه نتراشیدن برای شخص حرجی باشد، مثلاً باعث تمسخر و یا استهزای شدید او گردد كه در این صورت تراشیدن ریش اشكالی ندارد.
مكارم: ریش تراشیدن و مانند آن، خلاف احتیاط است و اگر در صورت نوجوانان به اندازه كافی مو نروییده باشد، تراشیدن آن مانعی ندارد.
- امام: توضیح المسائل/مسائل متفرقه/ص۲۶؛ با استفاده از استفتائات/ج۲/ص۲۱ و ۳۰.
- تبریزی: توضیح المسائل/با استفاده از مسئله ۲۸۳۳.
- امام خامنه‌ای: استفتاء.
- فاضل: جامع المسائل/ج۱/با استفاده از سؤال‌های ۹۵۵،۹۵۶ و ۹۵۷.
- اراكی: استفتاء.
- گلپایگانی: توضیح المسائل/مسئله ۲۸۳۶.
- بهجت: توضیح المسائل/مسائل متفرقه/مسئله ۴.
- سیستانی: منهاج/«مكاسب محرمه»/مسئله۴۶.
- مكارم: استفتاء.
مسئله: تراشیدن بعض ریش حكم تراشیدن تمام ریش را دارد.
اراكی و گلپایگانی: اگر تراشیدن به مقدار خیلی كم باشد كه حكم مرتب كردن ریش را داشته باشد اشكالی ندارد، در غیر این صورت حرام است، مانند مقدار ریشی كه اطراف بینی و یا نزدیك چشم باشد.
تبریزی: بنابر احتیاط واجب باید چانه و اطراف آن را نتراشد و از ته نزند به طوری كه صدق كند ریش دارد و تراشیدن بقیه صورت مانعی ندارد.
فاضل: اصلاح اطراف ریش با تیغ و یا مانند آن اشكال ندارد.
مكارم: ولی ریش پروفسوری و مانند آن اشكالی ندارد.
- امام: استفتائات/«مكاسب محرمه»/سؤال ۸۴.
- بهجت: توضیح المسائل/مسائل متفرقه/مسئله ۴.
- امام خامنه‌ای: استفتاء.
- اراكی: استفتاء.
- گلپایگانی: ارشاد السائل/سؤال ۳۶۹ و استفتاء.
- تبریزی، فاضل و مكارم: استفتاء.
در نتیجه: آقایان بنابر احتیاط واجی نمی‌توانند قسمتی از ریش خود را بتراشند مگر به مقداری كه برای مرتب كردن ریش باشد.
سؤال: آیا تراشیدن موی زیر گلو و روی گونه‌های جایز است؟
جواب: اگر به مقداری باشد كه صدق تراشیدن ریش نكند بلكه صدق مرتب كردن آن را بكند اشكالی ندارد.
مكارم: تراشیدن این قسمت‌ها اشكالی ندارد.
- امام، امام خامنه‌ای، اراكی و تبریزی: استفتاء.
- بهجت: توضیح المسائل/مسائل متفرقه/مسئله۴.
- فاضل: جامع المسائل/ج۲/با استفاده از سؤال ۷۵۵.
- گلپایگانی: با استفاده از ارشاد السائل/سؤال ۳۶۹ و استفتاء.
- مكارم: استفتاء.
سؤال: مقرر بفرمایید كه حد ریش چه اندازه است كه از آن كوتاه‌تر نباشد؟
جواب: به قدری باشد كه عرفاً بگویند ریش دارد، كافی است.
- امام، امام خامنه‌ای، اراكی، بهجت، تبریزی، فاضل و مكارم: استفتاء.
- گلپایگانی: مجمع المسائل/سؤال ۱۷.
مسئله: تراشیدن سبیل اشكالی ندارد.
- امام، امام خامنه‌ای، اراكی، بهجت، تبریزی، سیستانی، فاضل، گلپایگانی و مكارم: استفتاء.
- امام: استفتائات/«مكاسب محرمه»/با استفاده از سؤال ۸۲.
سؤال: آیا شغل سلمانی به علت تراشیدن ریش، شغل حرام محسوب می‌شود؟
بهجت: حرام است و گرفتن اجرت برای آن جایز نیست.
سیستانی: در مواردی كه تراشیدن ریش بنابر احتیاط واجی جایز نیست، گرفتن اجرت نیز برای تراشیدن آن بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
خامنه‌ای و فاضل: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
گلپایگانی: تراشیدن ریش حرام است و مزد آن هم حرام است.
مكارم: احتیاط آن است كه ریش نتراشد.
- بهجت: استفتاء.
- سیستانی: منهاج الصالحین/«مكاسب محرمه»/مسئله ۴۶.
- امام خامنه‌ای: استفتاء.
- فاضل: جامع المسائل/ج۱/با استفاده از سؤال‌های ۹۵۵ و ۹۵۶؛ و ج۲ سؤال ۷۵۶.
- گلپایگانی: مجمع المسائل/سؤال۱۵/ص۱۵.
- مكارم: استفتاء.
سؤال: اینجانب كارم با گرد و غبار است و مجبور هستم ریشم را بتراشم، زیرا اگر ریش خود را نتراشم باعث جمع شدن گرد و غبار و خاك در لابلای آن می‌شود. آیا كارم حرام است؟
جواب: ریش‌تراشی حرام است علی الاحوط و عذر مزبور مجوز ریش‌تراشی نیست و شما در این حكم با دیگران فرقی ندارید.
بهجت: ریش‌تراشی حرام است و عذر مزبور مجوز ریش‌تراشی نیست.
سیستانی: اگر موجب وقوع عسر و حرج باشد، تراشیدن ریش اشكالی ندارد.
مكارم: در صورتی كه ضرورتی اقتضاء كند تراشیدن جایز است.
- امام: استفتائات/«مكاسب محرمه»/سؤال ۸۷.
- امام خامنه‌ای: استفتاء.
- فاضل: جامع المسائل/ج۱/سؤال ۹۵۹.
- بهجت، سیستانی و مكارم: استفتاء.
سؤال: آیا جهت رشد بهتر ریش می‌توان آن را تراشید.
بهجت: جایز نیست.
امام خامنه‌ای: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
- بهجت و امام خامنه‌ای: استفتاء.
منبع: احكام روابط زن و مرد و مسائل اجتماعی آنان/سید مسعود معصومی/قم/ بوستان كتاب (مركز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)/چاپ چهل و دوم/۱۳۸۹/صص ۲۵۱-۲۴۷.
