
پرسش:
آيا چشم زدن واقعيت دارد؟
پاسخ:
بسياري از مردم معتقدند در بعضي از چشمها اثر مخصوصي است كه وقتي از روي اعجاب به چيزي بنگرند ممكن است آن را از بين ببرد، يا در هم بشكند، و اگر انسان است بيمار يا ديوانه كند.
اين مسأله از نظر عقلي امر محالي نيست، چه اينكه بسياري از دانشمندان امروز معتقدند در بعضي از چشمها نيروي مغناطيسي خاصي نهفته شده كه كارايي زيادي دارد، حتي با تمرين و ممارست ميتوان آن را پرورش داد، خواب مغناطيسي از طريق همين نيروي مغناطيسي چشمها است.
در دنيايي كه «اشعهي ليزر» كه شعاعي است، نامرئي ميتواند كاري كند كه از هيچ سلاح مخربي ساخته نيست، پذيرش وجود نيرويي در بعضي از چشمها كه از طريق امواج مخصوص در طرف مقابل اثر بگذارد چيز عجيبي نخواهد بود.
بسياري نقل ميكنند كه با چشم خود افرادي را ديدهاند كه داراي اين نيروي مرموز چشم بودهاند، و افراد يا حيوانات يا اشيايي را از طريق چشم زدن از كار انداختهاند. لذا نه تنها نبايد اصراري در انكار اين امور داشت، بايد امكان وجود آن را از نظر عقل و علم پذيرفت.
در روايات اسلامي نيز تعبيرات مختلفي ديده ميشود كه وجود چنين امري را اجمالاً تأييد مي كند. در حديثي ميخوانيم كه «اسماء بنت عميس» خدمت پيامبر(ص) عرض كرد: گاه به فرزندان جعفر چشم ميزننند، آيا «رقيه»۱ اي براي آنها بگيرم.
پيامبر(ص) فرمودند: نعم، فلو كان شيء يسبق القدر لسبقه العين؛ آري مانعي ندارد، اگر چيزي ميتوانست بر قضا و قدر پيشي گيرد چشم زدن بود!۲
و در حديث ديگري آمده است كه اميرمؤمنان(ع) ميفرمايند: پيامبر براي امام حسن و امام حسين (عليهما سلام) رقيه گرفت، و اين دعا را خواند: اعيذ كما بكلمات التامة و اسماء الله الحسني كلها عامة، من شر السامة و الهامة، و من شر كل عين لامة، و من شر حاسد اذا حسد؛ شما را به تمام كلمات و اسماء حسناي خداوند از شر مرگ و حيوانات موذي، و هر چشم بد، و حسود و آنگاه كه حسد ميورزد ميسپارم. سپس پيامبر(ص) نگاهي به ما كرد و فرمود: اين چنين حضرت ابراهيم براي اسماعيل و اسحاق تعويذ نمود. ۳
در نهج البلاغه نيز آمده است: العين حق و الرقي حق؛ چشم زخم حق است و توسل به دعا براي رفع آن نيز حق است.۴
ذكر اين نكته لازم است كه هيچ مانعي ندارد اين دعاها و توسلها به فرمان خداوند، جلوي نيروي مرموز مغناطيسي چشمها را بگيرد همانگونه كه دعاها در بسياري از عوامل مخرب ديگر اثر ميگذارد و آنها را به فرمان خداوند خنثي ميكند.
اين نيز لازم لازم به يادآوري است كه قبول تأثير چشم زخم به طور اجمال به اين معني نيست كه به كارهاي خرافي و اعمال عوامانه در اينگونه موارد پناه برده شود كه هم بر خلاف دستورات شرع است، و هم سبب شك و ترديد افراد نا آگاه در اصل موضوع است، همانگونه كه آلوده شدن بسياري از حقايق با خرافات، اين تأثير نا مطلوب در اذهان گذارده است.۵
پينوشتهاـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
- منظور از رقيه دعاهايي است كه مينويسند و افراد براي جلوگيري از چشم زخم با خود نگه ميدارند و آن را تعويذ نيز ميگويند. ↩
- مجمع البيان/ج۱۰/ص۳۴۱. ↩
- نور الثقلين/ج۵/ص۴۰۰. ↩
- نهج البلاغه/كلمات قصار/جملهي ۴۰۰؛ اين حديث در صحيح بخاري/ج۷/ص۱۷۱ باب العين حق نيز به اين صورت نقل شده است: (العين حق)؛ در «المعجم الفهرس لالفاظ الحديث النبوي» همين معني از منابع مختلف نقل شده است. جلد۴/ص۴۵۱. ↩
- منبع: تفسير نمونه/ج۲۴/جمعي از فضلا زير نظر آية الله مكارم شيرازي/تهران/دارالكتب الإسلاميه/چاپ چهاردهم/سال ۱۳۷۷/ص۴۲۶ تا ۴۲۸. ↩