آثار اجتماعي نماز جماعت
۱. آشنايي افراد با يكديگر
انسان موجودي اجتماعي است. نماز جماعت، مقدمه وحدت صفوف و نزديكى دلها و تقويت كننده روح اخوّت است. نوعى حضور و غياب بي‌تشريفات، و بهترين راه شناسائى افراد است.۱
۲. ايجاد روحيه تعاون
همانطور كه گفته شد مسجد جايي است براي آشنايي افراد با يكديگر. مؤمنان هنگامي‌كه با يكديگر آشنا شدند، از مشكلات يك ديگر با خبر مي‌شوند و در صدد حل آنها بر مي‌آيند. اين كار معمولاً به صورت جمعي انجام مي‌شود؛ يعني گروهي دست به دست هم مي دهند و مشكلات يك نفر را حل مي كنند. هم چنين اهل مسجد هنگامي كه مي‌خواهد كاري در مسجد انجام شود نيز، دست به دست يك ديگر مي دهند و آن كار را انجام مي‌دهند؛ مانند: غبار روبي مسجد.
همه‌ي اين همكاري‌ها و همياري‌ها با عث ايجاد روحيه‌اي تعاوني مي‌شوند كه براي يك جامعه بسيار مفيد است. پيامبر اسلام(ص) در اهميت تعاون مي‌فرمايند:
من اعان مؤمنا نفس اللّه عزوجل عنه ثلاثا و سبعين كربة واحدة في الدنيا واثنتين و سبعين كربة عند كربة العظمي، قال حيث يتشاغل الناس بانفسهم.۲
كسي كه با مؤمنان، همكاري و تعاون كند، خداوند متعال هفتاد و سه ناراحتي را از او رفع مي كند، كه يكي از آن ها در دنياست و بقيه در اندوه بزرگ (روز قيامت) او است؛ زماني كه همه ي مردم به خودشان مشغول هستند.
۳. وحدت ميان اعضاي جامعه
(إنَّما الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة)۳
در نماز جماعت مؤمنين يكديگر را مي‌بينند، مصافحه مي‌كنند و از احوال يكديگر آگاه مي‌شوند.
اين ديدارها خود به خود باعث ايجاد روحيه اخوت، دوستي و مودت ميان مردم مي‌شود. نتيجه‌ي اخوت و دوستي وحدت جامعه اسلامي است كه يكي از مهم‌ترين اركان نه تنها براي جامعه اسلامي، بلكه براي تمام جوامع بشري است.
يكي ديگر از اموري كه باعث وحدت مسلمانان مي شود، ايستادن آنها در صفوف نماز جماعت است. به خصوص اينكه پيامبر(ص) خود به نمازگزاران توصيه مي كردند كه شانه‌هايشان را به يكديگر نزديك كنند. ايشان مي‌فرمودند:
استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم۴
مساوی و منظم باشید، نامنظم و جدا از هم نباشید که قلبهای شما از یکدیگرجدا می شود.
اين حديث نشان مي‌دهد كه يكي از فلسفه‌هاي منظم بودن صفوف در نماز جماعت، جلوگيري از تفرقه و پراكتدگي مؤمنين و در واقع يك دل شدن آنها است.
امير المؤمنين(ع) درباره‌ي تلاش خودشان، براي وحدت امت اسلامي مي‌فرمانيد:
پس بدان در امّت اسلام، هيچ كس همانند من وجود ندارد كه به وحدت امّت محمّد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و به انس گرفتن آنان به همديگر، از من دلسوزتر باشد.۵
همچنين ايشان درباره‌ي علت پيروزي امت‌ها در خطبه «قاصعه» مي‌فرمايند:
… از تفرقه و جدايى اجتناب كردند، و بر وحدت و همدلى همّت گماشتند، و يكديگر را به وحدت واداشته به آن سفارش كردند.۶
در نتيجه يكي از مهم ترين بركات نماز جماعت وحدت مسلمانان است كه از تفرقه و شكست امت‌ها و امت اسلامي جلوگيري مي‌كند.
پي‌نوشت‌هاـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
- پرتوى از اسرار نماز/محسن قرائتي/ ص: ۲۱۵.
- الوسايل، ج ۱۶، باب ۲۹، ص ۳۷۲.
- الحجرات/۱۰.
- جامع احادیث الشیعه/ ج ۶ / ص ۴۷۰.
- نهج البلاغه/ترجمه نامه ۷۸.
- نهج البلاغه/خطبه۱۹۲.
ادامه دارد…
