پرسش: استفاده از آلات لهو و موسيقي در مراسم عزاداري چه حكمي دارد؟
همه (بهجز بهجت و صافي): اگر از آلاتي است كه به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جايز نيست ولي اگر از آلات مشترك باشد استفاده از آن به منظور مشروع اشكال ندارد. تفاوتي بين مراسم عزاداري و جشن در حكم موسيقي نيست.۱
بهجت:اگر از آلاتي است كه به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن به صورت لهوي حرام است و بنا بر احتياط واجب به صورت غير لهوي نيز جايز نيست ولي اگر از الات مشترك باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشترك اشكال ندارد. تفاوتي بين مراسم عزاداري و جشن در حكم موسيقي نيست.۲
صافي: به طور كلي نواختن با آلات موسيقي (آلات لهو) در هر حال حرام است، تفاوتي بين مراسم عزاداري و جشن در حكم موسيقي نيست.۳
پرسش۲: آيا نواختن شيپور، ني و فلوت در تعزيه اشكال دارد؟
امام خميني، امام خامنه‌اي و فاضل: نواختن آلات موسيقي به صورت «مطرب» و «لهوي» و مناسب مجالس گناه و خوشگذراني، حرام است.۴
مكارم، سيستاني، تبريزي و وحيد: نواختن آلات موسيقي به صورت «لهوي» و مناسب مجالس گناه و خوشگذراني، حرام است.۵
صافي و بهجت: آري، در هر حال اشكال دارد.۶
تبصره: بنابر نظر مراجع [به جز صافي و بهجت] تفاوتي بين مراسم جشن و عزاداري نيست، لذا اگر نواختن به صورت لهوي باشد حرام است، اما اگر به صورت غير لهوي باشد اشكال ندارد.
پرسش۳: استفاده از طبل و سنج در مراسم عزاداري و غير آن چه حكمي دارد؟
همه (به جز صافي و بهجت): اگر به نحو متعارف و غير لهوي نواخته شود، اشكال ندارد.۷
صافي و بهجت: استفاده از آن اشكال دارد.۸
تبصره: هرچند در كلام برخي از مراجع جواز استفاده از ابزار‌هاي ياد شده مقيد به «غير لهوي» نشده، ولي ترديدي نيست، كه عبارت مطلق، منظورشان نيست و با استفاده از مسائل ديگر، قيد به «غير لهوي» به دست مي‌آيد.
پي‌نوشت‌هاـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
- امام، استفتائات/ج۲/مكاسب محرمه/س۳۰ ؛ خامنه‌اي/اجوبة/س۱۶۴ ؛ فاضل/جامع المسائل/ج۱/س۹۹۲ ؛ مكارم/استفتائات/ج۱/ص۵۲۴ و ۵۲۵ و ج۲/س۷۰۷ و ۷۱۰ ؛ تبريزي/ استفتائات/س ۱۰۵۴ و ۱۰۶۵ و صراط النجاة/ج۱/س۱۰۰۵ ؛ دفتر: سيستاني، وحيد.
- بهجت/توضيح المسائل/متفرقه/م۲۰.
- صافي/جامع الاحكام/ج۱/س۱۰۰۳ و ۱۰۱۵ و ۱۰۱۸.
- امام/استفتائات/ج۲/مكاسب محرمه/س۴۵ ؛ خامنه‌اي/اجوبة الاستفتائات/س۱۱۶۱ ؛ فاضل جامع المسائل/ج۱/س۹۸۸ و ۲۱۷۶.
- مكارم/استفتائات/ج۱/س۵۱۶ و ۵۲۱ ؛ تبريزي/استفتائات/س۲۰۱۹ ؛ سيستاني/موسيقي/س۲۴ ؛ دفتر: وحيد.
- صافي/توضيح المسائل/م۲۸۳۳ ؛ دفتر: بهجت.
- امام/استفتائات/ج۲/مكاسب محرمه/س۲۷ و ۳۶ ؛اجوبة الاستفتائات/س۱۴۴۱ ؛ مكارم/استفتائات/ج۱/س۵۱۶ ؛ تبريزي/استفتائات/س۲۰۰۹ و صراط النجاة/ج۶/س۱۴۴۷ ؛ فاضل/جامع المسائل/ج۱/س۲۱۷۴.
- صافي/جامع الاحكام/ج۱/س۱۶۰۲ و توضيح المسائل/م۲۸۳۳ ؛ دفتر: بهجت.
