امام باقر(عليه السلام) و عزاي حسيني
امام باقر(ع) براي اينكه ياد حسين از دلها نرود و در تمامي قرون و اعصار زنده بماند و همواره جامعه اسلامي از اين مصيبت بزرگ درس فرا گيرد، مردم را به گريه و حتي تباكي در اين‌باره تشويق مي‌فرمود تا اين سوز و تأثر، از دشمنان اهل بيت(عليهم السلام) دوري گزينند و به سوي معرفت و فضيلت گرايش يابند. آن حضرت(ع)، مبلغ هشتصد درهم به منا فرستاد تا زنان نوحه خوان در اين مكان مبارك براي مصايب اهل بيت و عاشورا ندبه كنند . نوحه بخوانند و مردماني را كه در موسم حج اجتماع كرده‌اند متوجه مظلوميت اين خاندان نمايند.۱
البته بايد توجه به اختناق اموي، امام(ع) از مشتاقان حماسه آفرينان كربلا مي‌خواست تا رعايت احتياط را كرده و عزاداري‌ها را به نحوي برگزار كنند تا مبادا ستمگران به اين بهانه به آتش افروزي و خصومت‌ورزي‌هاي خونين بپردازند. در عين حال آن حضرت(ع) تأكيد داشتند يادبود‌هاي اين چنيني، ضمن اينكه مكتب اسلام و فرهنگ تشيع را از انزوا بيرون مي‌آورد و فضليت‌ها را دز جامعه ترويج مي‌دهد، مردم را براي دفاع از حض و پايداري در برابر ستم مهيا مي‌نمايد. ان فروغ پنجم امامت(ع) فرمودند: «هرگاه پيرامون هم جمع شديد، به ياد ما باشيد. بهترين مردم كساني هستند كه درباره اوضاع و احوال ما مذاكره مي‌نمايند و مردم را را به سوي ما فرا مي‌خوانند.»۲
«ابن قولويه» ذكر كرده كه امام باقر(ع) فرمود: «در روز عاشورا بايد براي امام حسين(ع) گريست و هر كس در خانه‌اش باشد، توصيه كند كه اهل آن خانه، در اين ماجرا بگريند و آنان به يكديگر مصائب ابا عبدالله(ع) را تسليت گويند و چون سنت مذكور را بر پا دارند و در استمرار آن بكوشند در پيشگاه خدا ضامنم كه [خداوند] ثوابت دوهزار حج و عمره و جهاد در ركاب پيامبر اكرم(ص) و ائمه خدا(عليهم السلام) را به آنان عطا فرمايد.»۳
امام باقر(ع) با اين تأكيد‌ها، به مردم براي زنده نگاه داشتن اين رخداد جرأت مي‌داد. «كمية بن زيد اسدي» [متوفي ۱۲۶ هـ. ق] قصيده‌هاي مهمي را در مدح بني هاشم و ذكر مصائب آل رسول(ص) در حضور امام باقر(ع) و فرزندش امام صادق(ع) سرود. «محمد جواد مغنيه» مي‌گويد: «كميت وقتي قصيده‌ي «ميميه» را در خدمت امام پنجم(ع) خواند و به اين جا رسيد كه: يكي از بني هاشم در نبرد طف، مظلومانه در ميان هياهوي مردم كشته شد، حضرت گريست و فرمود: اي كميت اگر نزد ما پولي بود به تو مي داديم؛ ولي براي تو همان چيزي است كه رسول خدا به حسان بن ثابت گفت: هميشه تو با روح القدس كمك مي‌شوي مادامي كه از ما خاندان حمايت كني.»۴
امام باقر(ع) در اهميت سوگواري براي سالار شهيدان(ع) فرمودند: « آسمان بر احدي بعد از حضرت يحي بن زكريا(ع) نگريست؛ مگر بر حسين بن علي(ع) كه چهل روز برايش اشك ريخت.»۵ آن فروغ امامت(ع) نسبت به كساني كه در روز عاشورا نمي‌توانند به زيارت آن حضرت بروند اين گونه دستور عزاداري دادند و فرمودند: «بر حسين(ع) ندبه و زاري كنيد و خانه ها و اهل آن، عزاداري بر پا نمايند و يكديگر را در حالت ماتم و تعزيت گويي ملاقات كنند.»۶
