آثار و نتايج نهضت عاشورا
شهادت مظلومانه سيدالشهدا و يارانش در كربلا، تأثير بيدار‌گر و حركت آفرين داشت و خوني تازه در رگ‌هاي جامعه‌ي اسلامي دواند و جو نامطلوب را شكست و امتداد‌هاي آن حماسه، در طول تاريخ، جاودانه ماند. حتي در همان سفر اسارت اهل بيت نيز تأثيرات سياسي اين حادثه در انديشه‌هاي مردم آشكار شد. گروهي از اسرا را كه به شام مي‌بردند، چون به تكريت رسيدند، مسيحيان آنجا در كليساها جمع شدند و به نشان اندوه بر كشته شدن حسين(ع)، ناقوس نواختند و نگذاشتند ان سربازان وارد آنجا شوند. به شهر «لينا» نيز رسيدند. مردم آنجا همگي گرد امدند و بر حسين و دودمانش سلام و درود فرستادند و امويان را لعن كردند و سربازان را از آنجا بيرون كردند. چون خبر يافتند كه مردم «جُهينه» هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد ان نشدند. به قلعه «كفر طاب» رفتند، به انجا نيز راهشان ندادند. به حمس كه وارد شدند، مردم تظاهرات كردند و شعار دادند: «اَكُفراً بَعدَ ايمانٍ وَ ضلالاّ بعد هديً؟» (آيا كفر پس از ايمان و گمراهي پس از هدايت؟) و با آنان درگير شدند و تعدادي را كشتند.۱ برخي از تأثيرات حماسه عاشورا از اين قرار است:
- قطع نفوذ ديني بني اميه بر افكار مردم
- احساس گناه و شرمساري در جامعه، به خاطر ياري نكردن حق و كوتاهي در اداي تكليف
- فرو ريختن ترس‌ها و رعب ها از اقدام و قيام بر ضد ستم
- رسوايي يزيديان و حزب حاكم اموي
- بيداري روح مبارزه در مردم
- تقويت و رشد انگيزه‌هاي مبارزاتي انقلابيون
- پديد آمدن مكتب جديد اخلاقي و انساني (ارزش‌هاي نوين عاشورايي و حسيني)
- پديد آمدن انقلاب‌هاي متعدد با الهام از حماسه‌ي كربلا
- الهام بخشي عاشورا به همه‌ي نهضت‌هاي رهايي بخش و حركت‌هاي انقلابي تاريخ
- تبديل شدن «كربلا» به دانشگاه عشق و ايمان و جهاد و شهادت، براي نسل هاي انقلابي شيعه
- به وجود آمدن پايگاه نيرومند و عميق و گسترده‌ي تبليغي و سازندگي در طول تاريخ، بر محور شخصيت و شهادت سيد الشهدا(ع)
از نهضت‌هاي شيعي بعد از عاشورا، مي‌توان «انقلاب توابيون»، «انقلاب مدينه»، «قيام مختار»، «قيام زيد»، و… حركت‌هاي ديگر را نام برد. تأثير حماسه‌ي عاشورا را در انقلاب‌هاي بزرگي كه در طول تاريخ، بر ضد ستم انجام گرفته، چه در عراق و ايران و چه در كشور‌هاي ديگر، نبايد از ياد برد. «فرهنگ شهادت» و انگيزه‌ي جهاد و جانبازي كه در انقلاب اسلامي ايران و هشت سال دفاع مقدس در جبهه‌ها جلوه گر بود، گوشه‌اي از اين تأثير پذيري است. شعار«نهضت ما حسينيه، رهبر ما خمينيه» كه در مبارزات ملت مسلمان ايران بر ضد طاغوت طنين افكن بود و نيز شور حسيني جبهه‌هاي رزم ايران، گواه روشن تأثير پذيري كربلا در قرن‌ها پس از آن حماسه‌ي مقدس است. يكي از نويسندگان محقق، نتايج نهضت كربلا را عبارت مي‌داند از:
- پيروزي مسأله‌ي اسلام و حفظ آن از نابودي
- هزيمت امويان از عرصه‌ي فكري مسلمين
- شناخت اهل بيت به عنوان نمونه هاي پيشوايي امت
- تمركز شيعه از بعد اعتقادي بر محور امامت
- وحدت صفوف شيعه در جبهه‌ی مبارزه
- ايجاد حس اجتماعي در مردم
- شكوفايي موهبت‌هاي ادبي و پديد آمدن ادبيات عاشورايي
- منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسيله‌ي آگاهانيدن مردم
- تداوم انقلاب به صورت زمينه‌سازي نهضت‌هاي پس از عاشورا۲
حادثه كربلا، گشاينده جبهه‌ي اعتراض عليه حكومت امويان و سپس عباسيان شد، چه به صورت فردي كه روح‌هاي بزرگ را به عصيان و افشاگري وا داشت، و چه به شكل مبارزه هاي گروهي و قيام‌هاي عمومي در شهري خاص يا منطقه‌اي وسيع.۳
خون او تفسير اين اسرار كرد ملت خوابيده را بيدار كرد۴
