رباعي در عصر انقلاب اسلامي
دگرگوني در انديشه‌ها و ارزش‌ها، باز شدن افق‌ها و چشم اندازي تازه فراروي نسل نو، پاك بازي، ايمان، حماسه، عرفان، شور، شيدايي، شهادت و در يك كلمه «حيات دوباره‌ي جامعه»، برخي از قالب‌هاي نيمه جان و فراموش شده را مانند رباعي، قصيده و غزل، حياتي تازه بخشيد، شاعران رها از فضاهاي فرسوده و آلوده‌ي ديروزين-جوّ روشنفكرانه و يا حاشيه نشين حادثه بودن- به ميدان امدند و صفحات شعر روزنامه‌ها، نشريات، جنگ‌ها و… از چنين سروده‌هايي لبريز شد.
اين سروده‌ها، از ارزش ادبي و هنري يكسان برخوردار نبود. شتاب در چاپ، حركت بر ميناي ضرورت‌ها و نياز‌هاي سياسي و اجتماعي، آميختگي شديد با شعار و ساخت‌هايي با زبان و ذهنيت كم رنگ شاعرانه در اولين سال‌هاي انقلاب، آفت بزرگ اين سروده‌ها بود. اما آرام آرام شاعران خود را بازيافتند و سروده‌هاي منسجم‌تر و استوارتر، به ويژه در قالب رباعي، ظهور و بروز كرد.
رباعي از سال‌هاي پايداري «هشت سال دفاع مقدس» تاكنون، نشيب و فراز‌هاي فراواني را طي كرده است. نوعي گرايش انفجاري نسبت به اين قالب و سپس وانهادن و رها كردن آن از ويژگي‌هاي اين نوع سروده است. نكته قابل توجه آن است كه در بسياري از دفتر هاي شعر، قسمتي به رباعي اختصاص داده شده است، كه اگر هر رباعي را مستقل بدانيم، گاه حدود يك سوّم از نخستين دفترهاي شعر را «در حدود سال‌هاي ۶۲ تا ۶۶» رباعي تشكيل مي‌دهد.
در سه دفتر شعر«در كوچه‌ي آفتاب» از قيصر امين پور، «هم صدا با حلق اسماعيل» از سيد حسن حسيني، «ترانه‌هاي انتظار» از مير‌هاشم ميري و «اشارات اشك» از محمد رضا سهرابي نژاد، بيشترين رباعي‌ها را مي‌توان يافت. امام مجموعه‌ي «رباعي امروز» فراهم آورده‌ي محمد رضا عبدالملكيان كه حاوي ۳۲۱ رباعي از ۹۰ شاعر روزگار ماست، تصويري روشن از چند و چون رباعي امروز به دست مي‌دهد. در مجموع قيصر امين پور و حسن حسيني را بايد از موفقترين رباعي سرايان اين دوره دانست.
منبع: بر بلنداي بي‌نهايت/علي باقر زاده عجمي/گناباد/انتشارات پشنگ/چاپ اول/سال ۱۳۸۷/ص۱۰۸-۱۰۹.
