۱. مسواك زدن
در ارتباطات اجتماعي چنانچه هنگام سخن گفتن بوي بد از دهان شخص متصاعد شود، علاوه بر دوري و تنفر از او، شايد اين كار نشانهي بيادبي نيز باشد؛ از اينرو در فرهنگ اسلامي به اين امر اهميت ويژهاي داده شده است و نمود ان در سفارش جبرئيل به رسول خدا(ص) است:«جبرئيل آنقدر به مسواك زدن سفارش كرد تا اينكه ترسيدم [دندانهايم] يا سائيده شود يا از بين برود.»۱
كساني كه با مردم ارتباط دارند و دائم بين آنان هستند، و با ايشان گفتگو دارند، لازم؛ بلكه واجب اخلاقي است كه مسواك زدن را به هيچ وجه فراموش نكنند.
بنا به فرمودهي رسول اكرم(ص):«مسواك زدن فصاحت انسان را زياد ميكند.»۲ امام صادق(ع) ۱۲ خاصيت براي مسواك زدن بر ميشمرد كه هر كدام كفايت ميكند انسان آن را به هيچ وجه فراموش نكند:«در مسواك زدن ۱۲ ويژگي وجود دارد: از سنت [رسول گرامي اسلام] است و پاك كننده دهان است و باعث روشني چشم ميشود و موجب خوشنودي پروردگار است و باعث سفيد شدن دندانها ميگردد و بوي بد دهان را ميبرد و باعث محكم شدن لثه ميشود و باعث اشتهاي غذا ميشود و بلغم را ميبرد و حافظه را قوي ميكند و كارهاي نيك را زياد ميكند و ملائكه با آن شادي ميكنند.»۳
۲. عطر زدن
خوشبو كردن خود از سيرهي رفتاري و تربيتي رسول اكرم(ص) است كه يكي از جاذبههاي ميان فردي در ارتباطات به شمار ميرود در احوالات رسول اكرم(ص) آمده است كه حضرت براي عطر، بيشتر از غذا خرج ميكردند. امام صادق«ع» ميفرمايند: رسول اكرم(ص) همواره بيشتر از غذا، براي عطر خرج ميكردند.»۴
رسول اكرم(ص) ميفرمايند:«بوي خوش قلب را محكم ميكند»۵
واقعاً هم همينطور است كه به انسان با بوي خوش احساس آرامشي دست ميدهد كه همين ارامش موجب استواري قلب او ميشود.
۳. ناخن گرفتن
يكي ديگر از سيرههاي رسول اكرم(ص) گرفتن ناخن در روز جمعه بوده است، و به ان سفارش مينمود. در روايت آمده است: «هر كس روز جمعه ناخنهايش را بگيرد، انگشتانش آسيب نميبيند.» اشاره حضرت به خراب شدن ناخن دست و پا است كه گاهي از طرفين ريش ريش ميشوند؛ از اينرو ميفرمايند كه با ناخن گرفتن روز جمعه اين مشكل برطرف ميشود. اين مسئله آن قدر مهم است كه به خاطر دوري مردم از نظافت، مدتي وحي بر پيامبر(ص) نازل نشد: «وحي از پيغمر قطع شد. سؤال كردند: يا رسول الله! چرا وحي قطع شد؟ فرمود: چطور قطع نشود در حالي كه شما ناخنهايتان را نميگيريد و بوي بد را از خود دور نميكنيد؟»۶ از اينرو لازم است همه مسلمانان، مخصوصاً كساني كه داراي ارتباطات اجتماعي بيشتري هستند، نسبت به ناخن گرفتن و استفاده از بوي خوش اهتمام ويژهاي داشته باشند.